Od 1 września 2017 r. weszła w życie uchwała nr V/36/1/2017 Sejmiku Województwa Śląskiego z dnia 7 kwietnia 2017 r. w sprawie wprowadzenia na obszarze województwa śląskiego ograniczeń w zakresie eksploatacji instalacji, w których następuje spalanie paliw, potocznie nazywana uchwałą antysmogową. Na jej podstawie wprowadzono całoroczne ograniczenia i zakazy, których celem jest zapobieżenie negatywnemu oddziaływaniu na zdrowie ludzi i na środowisko.
Ograniczenia i zakazy dotyczą podmiotów eksploatujących instalacje, w których następuje spalanie paliw stałych w rozumieniu art. 3 pkt 3 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne (tj. Dz.U. z 2017 r. , poz. 220 z późn. zm.), w szczególności w kotłach, kominkach i piecach, jeżeli dostarczają ciepło do systemu centralnego ogrzewania lub wydzielają ciepło bądź wydzielają ciepło i przenoszą je do innego nośnika.
W wyżej wskazanych instalacjach, zgodnie z § 6 uchwały, zakazuje się już obecnie stosowania:
- węgla brunatnego oraz paliw stałych produkowanych z wykorzystaniem tego węgla,
- mułów i flotokoncentratów węglowych oraz mieszanek produkowanych z ich wykorzystaniem,
- paliw, w których udział masowy węgla kamiennego o uziarnieniu poniżej 3 mm wynosi więcej niż 15 %,
- biomasy stałej, której wilgotność w stanie roboczym przekracza 20%.
Minimalne wymogi dla instalacji
Instalacje dostarczające ciepło do systemu centralnego ogrzewania mogą być eksploatowane wyłączenie wtedy, gdy spełniają minimum standard emisyjny zgodny z 5 klasą pod względem granicznych wartości emisji zanieczyszczeń normy PN-EN 303-5:2012 (§ 4 uchwały). Z kolei instalacje wydzielające ciepło lub wydzielające ciepło i przenoszące je do innego nośnika dopuszczone będą do eksploatacji, jeżeli spełniają minimalne poziomy sezonowej efektywności energetycznej i normy emisji zanieczyszczeń dla sezonowego ogrzewania pomieszczeń określone w pkt 1 i 2 załącznika II do Rozporządzenia Komisji (UE) 2015/1185 z dnia 24 kwietnia 2015 r. w sprawie wykonania dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/125/WE w odniesieniu do wymogów dotyczących ekoprojektu dla miejscowych ogrzewaczy pomieszczeń na paliwo stałe (§ 5 uchwały).
Spełnienie standardów instalacji, w przypadku tych dostarczających ciepło potwierdzi zaświadczenie wydane przez polską lub europejską jednostkę akredytującą, natomiast dla tych instalacji, które wydzielającą ciepło – podmiot je eksploatujący zobowiązany jest do przedstawienia instrukcji dla instalatorów i użytkowników, zgodnej z Rozporządzeniem Komisji (UE) 2015/1185.
Nowe instalacje
Wymagania wskazane w § 4 i § 5 uchwały antysmogowej obowiązują dla wszystkich nowych instalacji, których pierwsze uruchomienie w miejscu obecnego użytkowania (rozpoczęcie eksploatacji) nastąpiło po wejściu w życie uchwały.
Okresy karencji dla już uruchomionych instalacji
Równocześnie przewidziano karencje dla instalacji, których eksploatacja rozpoczęła się przed 1 września 2017 r.
Ujęte w § 4 uchwały wymagania obowiązywać będą, w przypadku instalacji eksploatowanych:
- w okresie powyżej 10 lat od daty ich produkcji lub nieposiadających tabliczki znamionowej – od 1 stycznia 2022 r.,
- w okresie od 5 do 10 lat od daty ich produkcji – od 1 stycznia 2024 r.,
- w okresie poniżej 5 lat od daty ich produkcji – od 1 stycznia 2026 r.,
Jeżeli eksploatowane instalacje spełniają wymagania w zakresie emisji zanieczyszczeń określonych dla klasy 3 lub klasy 4 według normy PN-EN 303-5:2012 r., to wymagania wskazane w § 4 będą obowiązywać dopiero od 1 stycznia 2028 r.
Ponadto zgodnie z uchwałą, wymagania wskazane w § 5 dla instalacji, których eksploatacja rozpoczęła się przed 1 września 2017 r., będą obowiązywać od 1 stycznia 2023 r., chyba że instalacje te będą osiągać sprawność cieplną na poziomie co najmniej 80% lub zostaną wyposażone w urządzenie zapewniające redukcję emisji pyłu do wartości określonych w punkcie 2 lit a załącznika II do wskazanego powyżej Rozporządzenia Komisji (UE) 2015/1185.
Śląskie nie jest jedyne
Podstawę prawną do wydawania tzw. uchwał antysmogowych stanowi art. 96 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (tj. Dz.U. z 2017 r., poz. 519 z późn. zm.). Swoje uchwały w tej materii podjął także Sejmik Województwa Małopolskiego, przy czym tam stan prawny został nieco skomplikowany, bowiem mamy do czynienia z kilkoma uchwałami o różnym okresie obowiązywania i zasięgu terytorialnym. W jednym z kolejnych wpisów przybliżę samorządową walkę ze smogiem na terenie województwa małopolskiego, prowadzoną za pomocą aktów prawa miejscowego.
